“Mẹ Âu Cơ” bên bờ Biển Đông

Ở quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng có mộtđường phố rất đẹp chạy dọc theo bờ biển mang tên Hoàng Sa. Ngay điểm giao nhaugiữa đường Hoàng Sa và đường Phạm Văn Đồng, cách cầu sông Hàn đúng 1km có mộtcông viên nằm sát bên bờ biển được đặt tên là Biển Đông. Cũng ngay tại côngviên này, ở một vị trí rất đẹp có dựng một bức tượng bằng đá trắng khá lạ mắt,với hai bầu vú no tròn, ấp trên một quả trứng to, được đặt trên bệ tượng hìnhhộp, ốp đá hoa cương đen, mỗi chiều khoảng 3 m. Điều lạ nữa là bức tượng lạikhông ghi tên tác phẩm cũng như tên tác giả. Hỏi chuyện một nhân viên bảo vệ ởcông viên thì được anh cho biết, bức tượng dựng lên đã vài năm nay và mọi ngườiđều gọi là “Mẹ Âu Cơ”, nhưng không hiểu sao chưa thấy khắc tên tác phẩm nêncũng đã có khá nhiều du khách thắc mắc hỏi.

May sao, trên Tạp chí Non Nước của Liênhiệp các Hội Văn học-Nghệ thuật Đà Nẵng số 167-tháng 6-2011 có đăng bài “Đôi điềuvề tác phẩm Mẹ Âu Cơ” của tác giả Nguyễn Đình An, nguyên Giám đốc Sở Vănhóa-Thông tin Quảng Nam-Đà Nẵng (cũ) đã thông tin khá đầy đủ về tác giả và quátrình hình thành bức tượng này. Theo tác giả Nguyễn Đình An thì tác giả bứctượng là nhà điêu khắc Lê Công Thành, người gốc Đà Nẵng, hiện sống ở Hà Nội.Năm 2006, trong một chuyến vào Đà Nẵng, khi đứng ở bãi biển đầu đường Phạm VănĐồng, ông đã lặng người đi và bảo đây là “huyệt đạo” không phải của riêng ĐàNẵng mà là của cả đất nước. Đầu năm 2007, ông về Đà Nẵng và quyết tâm dựngtượng Người mẹ và bọc trứng – Mẹ Âu Cơ ở thành phố quê hương. Ngày 8-5-2007,ông Thành gặp đồng chí Nguyễn Bá Thanh, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng và trình bày ýtưởng dâng hiến “Mẹ Âu Cơ” cho thành phố quê hương mà không đòi hỏi bất cứ mộtđiều gì, chỉ yêu cầu thành phố mấy điểm: đặt tượng ở đúng vị trí ông yêu cầu,không thay đổi, dù chỉ là một chút; đảm bảo cảnh quan cho tác phẩm, trước hếtlà một mặt bằng. Trên mặt bằng đó, thành phố cho xây một bệ tượng hình hộp bằngbê tông, ốp đá hoa cương đen (kích thước do ông định). Ông sẽ tự lo liệu việctạo tác bức tượng và đúng ngày quy định sẽ cho chở tác phẩm đặt lên bệ tượng.Nếu thành phố không ưng thuận thì ông sẽ dời đi, không đòi hỏi bất cứ một sựđền bù nào. Như vậy là sẽ không có hội đồng nghệ thuật xét duyệt phác thảo,không có phê chuẩn thiết kế kỹ thuật, không có lễ khởi công và không có cả lễkhánh thành. Đồng chí Nguyễn Bá Thanh đã chấp nhận và giao cho các cơ quan,doanh nghiệp liên quan thực hiện các yêu cầu của nhà điêu khắc.

Tác phẩm “Mẹ Âu Cơ” của Lê Công Thành dựng tại công viên Biển Đông, ĐàNẵng

Nhà điêu khắc Lê Công Thành về ngay HàNội rồi bươn bả đi Nghệ An tìm mua ba khối đá trắng đúng như kích cỡ cần thiết,cho chở vào một địa điểm ở Đà Nẵng. Tại đây, ông dựng lán trại che kín bốn phíavà huy động các nghệ nhân, thợ đá đục đẽo, bóc tách suốt ngày đêm. Tất cả mọiviệc được hoàn thành trong một thời gian kỷ lục: 45 ngày. Đúng nửa đêm30-6-2007, các khối đá trắng tinh khôi được đặt đúng vị trí. Mẹ Âu Cơ hiển hiệnuy nghi bên bờ biển Đông. Sáng sớm 1-7, những người Đà Nẵng đi tắm biển, tập thểdục, những người dân các làng chài xung quanh hết sức ngỡ ngàng. 7h30 phútsáng, Bí thư Thành ủy Nguyễn Bá Thanh đến chứng kiến sự hoàn công, bắt tay nhàđiêu khắc, hai người đều im lặng. Sau đó mấy tháng, có lẽ thấy sự trống trảicủa không gian xung quanh bức tượng nên nhà điêu khắc cho đặt thêm hai hàng trụđá trắng như hai đội tiêu binh ở hai bên bức tượng.

Tìm hiểu thêm được biết, ông Lê CôngThành sinh năm 1931, là nhà điêu khắc nổi tiếng, với nhiều bức tượng ngoài trờiđược dựng khắp đất nước. Ông cũng không bao giờ gọi thành tên các bức tượng củamình, chỉ khi bước ra đời sống, tự khắc người dân sẽ đặt tên cho chúng. Theonhiều nhà phê bình nghệ thuật có uy tín thì “Mẹ Âu Cơ” là tác phẩm đẹp. Đẹp ởsự cô đọng về ý tưởng, hiện đại về hình thức trong một ngôn ngữ điêu khắc mangtính tượng trưng khúc chiết, tinh lọc…và đẹp trong sự hòa nhập không gian. Xuấthiện ở vị trí bên bờ biển Đông, “Mẹ Âu Cơ” đã biến toàn bộ không gian chungquanh như chỉ để dành riêng cho tác phẩm. Trong hình tượng người phụ nữ với bầuvú căng đầy, dáng nằm vững chãi, đầy sức sống, với dáng đầu ngẩng cao thanhthoát…tác phẩm “Mẹ Âu Cơ” của Lê Công Thành có thể nói là một tuyên ngôn đầykiêu hãnh về con người. Không những vậy, tác phẩm còn có một ý nghĩa hết sứcthiêng liêng khi khắc họa hình ảnh về Mẹ Âu Cơ-vị tổ tiên có vị trí rất lớntrong lịch sử dân tộc và trong tâm linh của con dân đất Việt.

Bài, ảnh:Tường Mạnh