Thú vị lễ thổi tai cho trẻ nhỏ của đồng bào M’nông
Di sản - Truyền thống - Ngày đăng : 05:54, 23/09/2022
Theo phong tục của đồng bào M’nông, sau lễ xỏ tai cho con mình, đứa trẻ được cha mẹ nuôi nấng, chăm sóc chu đáo, cho đến khi tròn 7-10 tuổi thì cha mẹ đứa trẻ lại tiến hành làm lễ thổi tai cho con mình. Lễ thường được tiến hành lúc nửa đêm vào dịp rằm tháng tám âm lịch.
Tiến hành lễ cúng
Vào ngày rằm tháng tám, cha mẹ đứa trẻ chuẩn bị một ché rượu nhỏ, một con gà trống choai (luộc chín), một tô đồng đựng tiết gà pha rượu, một tô đựng bột bồ kết và hai củ ngải. Đợi lúc nửa đêm, cha mẹ những đứa trẻ mang theo các lễ vật trên và dẫn các con ra ngã ba một dòng suối gần buôn làng. Đến nơi, họ chọn một chỗ bằng phẳng bên bờ suối để đặt lễ cúng. Sau khi lễ vật đã được bày xong, người cha cầu khấn thần núi, thần sông, thần suối, thần cây đa, thần đá suối xin phép được làm lễ thổi tai cho con mình.
 |
Trẻ em M'nông được truyền dạy nghề dệt thổ cẩm |
Sau đó, cha mẹ của những đứa trẻ dẫn các con xuống ngã ba dòng suối lấy bột bồ kết tắm cho các con. Đứa trẻ vừa mới tắm, gội đầu sạch sẽ được cha mẹ thay cho áo, váy, khố mới. Áo, váy, khố cũ phải được giặt sạch sẽ ngay tại dòng suối này. Tắm xong, cha mẹ dẫn con lên bờ. Sau đó, người cha dùng dao cắt củ ngải thành những lát mỏng rồi đặt vào lỗ tai của các con mình (mỗi lỗ tai một lát ngải). Vừa đặt lát ngải vào tai các con, người cha vừa khấn thần linh hãy giúp cho những đứa con của mình có đôi tai thật thính, nghe được tiếng chim hót, vượn kêu cách xa bảy ngọn núi, bảy con sông và phân biệt được điều hay, lẽ phải; lớn lên thông minh, sáng dạ, học thuộc các câu vần (nau mpring), học thuộc luật tục (phat kduoi), học kể gia phả (roh yau), học thuộc nhiều sử thi (ót n’drong) của ông bà để lại. Con trai phải giỏi nghề đan lát. Con gái phải giỏi nghề xe chỉ, dệt vải, bếp núc… Cầu khấn xong, người cha cầm ống trúc thổi vào tai các con. Theo phong tục, mỗi lỗ tai chỉ thổi một lần. Nếu thổi một lần mà lát ngải trong tai văng ra ngoài, thì đứa trẻ đó sẽ thông minh sáng dạ, sau này lớn lên sẽ trở thành người tài giỏi...
Mong con học hỏi những điều hay, lẽ phải
Sau khi làm lễ thổi tai xong, cha mẹ dẫn con về nhà và tiến hành truyền nghề cho con ngay. Con gái thì học kéo chỉ, dệt vải, nấu nướng. Con trai thì học đan gùi, rổ rá. Cha mẹ của đứa trẻ còn kể gia phả, đọc các câu luật tục, kể sử thi cho con nghe. Những đứa trẻ say mê luật tục, gia phả, sử thi, truyện cổ… có thể thức luôn đến sáng để học cho thuộc. Ngoài ra, cha mẹ còn dặn dò các con một số điều kiêng cữ sau khi làm lễ thổi tai như: phải kính trọng ông bà, cha mẹ, anh chị, các em, cô dì chú bác và những người lớn tuổi; biết nghe lời người lớn; không được liếm tay hoặc các ngón tay, không được liếm đũa bếp, không được ăn cơm bốc ngay đầu nồi; siêng năng, cần cù chịu khó, học hỏi những điều hay lẽ phải để sau này lớn lên hơn chị, hơn anh, hơn những người tài giỏi trong cộng đồng…