Hiện nay, không ít trường học cáccấp trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có công trình vệ sinh, nước sạch; hoặc có nhưngkhông đáp ứng được nhu cầu, ảnh hưởng không nhỏ đến vấn đề sinh hoạt của giáoviên, học sinh.
Nơi không, nơi cóđềutự…”giải quyết”
Tại Trường Tiểu học Lê Mã Lương ở xãÐắk R’tíh (Tuy Ðức) hiện có trên 560 học sinh, nhưng không hề được đầu tư xâydựng công trình vệ sinh, nước sạch, nên thầy trò khi có “nhu cầu” thì đành phảitự “giải quyết”.
Theo thầy Phạm Thanh Hải, Hiệutrưởng nhà trường thì trước đây, trường cũng đã từng làm một khu nhà vệ sinhtạm cho học sinh, nhưng do không có quỹ đất nên phải làm ngay bên dãy phònghọc. Vì làm tạm nên không đảm bảo và gây mất vệ sinh, rốt cuộc nhà trường phảidẹp bỏ. Bây giờ, cán bộ, giáo viên và học sinh muốn đi vệ sinh phải leo lên đồicây phía sau trường rất bất tiện. Nhà trường cũng đã nhiều lần kiến nghị vàđược “hứa” sẽ xây cho khu nhà vệ sinh, nhưng đã nhiều năm nay rồi vẫn khôngthấy động tĩnh gì.
Còn Trường Tiểu học Vừ A Dính ở xãÐắk Som (Ðắk Glong) từ năm 2011 đã được UBND huyện đầu tư xây dựng một khu nhàvệ sinh đạt chuẩn với 4 phòng khang trang. Thế nhưng, từ ngày nhận bàn giaoxong thì khu nhà vệ sinh này lại đóng cửa để không hoặc chứa các vật dụng khác,nguyên nhân là do không có nước để sử dụng.
![]() |
Khu nhà vệ sinh của Trường Tiểu họcVừ A Dính được xây dựng với 4 phòng nhưng lại bỏ không |
Ðược biết, năm 2009, nhà trường đượcđầu tư khoảng 40 triệu đồng để khoan một giếng nước, nhưng không sử dụng đượcvì không có… nước. Mặc dù biết không có nguồn nước, nhưng chủđầu tư vẫn nghiễm nhiên xây khu nhà vệ sinhcho trường học này. Vì không có nước, nhà vệ sinh không dùng được nên cán bộ,giáo viên nhà trường phải xin nước ở nhà dân để phục vụ cho sinh hoạt hàngngày. Còn đối với học sinh, mỗi khi muốn đi vệ sinh đều phải ra khu vườn phíasau nhà trường để “giải quyết”. Theo thầy Vũ Tiến Tiệp, Hiệu trưởng nhà trườngthì tình trạng này đã xảy ra nhiều năm nay và trường cũng đã nhiều lần kiếnnghị lên các cấp, nhưng đến nay vẫn chưa được khắc phục.
Đâu là nguyên nhân?
Theo thống kê của Sở Giáo dục- Ðàotạo, hiện tại, số trường học không có công trình vệ sinh, nước sạch, hoặc cónhưng không đảm bảo chiếm số lượng khá lớn. Cụ thể, toàn tỉnh có 327 trường họccác cấp với 639 điểm trường (bao gồm cả điểm trường chính và các điểm trườnglẻ), nhưng chỉ có 303 điểm trường có công trình nước sạch, chiếm 47%. Trong sốnày thì cũng chỉ có 214 điểm trường là có công trình nước sạch đảm bảo, còn lạilà không đảm bảo. Như vậy, vẫn còn có đến 336 điểm trường chưa có công trìnhnước, chiếm 52,5%.
Về nhà vệ sinh, thì toàn tỉnh có331/639 điểm trường có công trình vệ sinh, chiếm 51%. Nhưng trong số này cũngchỉ có 143 điểm trường có công trình vệ sinh đảm bảo, chiếm 22,3%, còn lại làkhông đảm bảo.
Ðiều đáng nói là số trường chưa cócông trình vệ sinh, nước sạch lại tập trung ở các trường mầm non và tiểu học,các trường có đông học sinh ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộcthiểu số. Ðiều này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến vấn đề vệ sinh cá nhân cũng nhưgiáo dục học sinh về ý thức giữ gìn vệ sinh và môi trường.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tìnhtrạng không có, hoặc có nhưng không đảm bảo của các công trình vệ sinh, nướcsạch ở các trường học. Trong những năm qua, việc đầu tư xây dựng các trường họcở tỉnh hầu hết là nhờ sự quan tâm hỗ trợ từ Trung ương và các dự án do Bộ Giáodục- Ðào tạo quản lý. Chính vì vậy, hầu hết các công trình chỉ được đầu tưphòng học và phòng học bộ môn, phần công trình vệ sinh, nước sạch là do nguồnvốn đối ứng của địa phương. Thế nhưng, hầu hết các địa phương ít có sự quan tâmđầu tư cho vấn đề xây dựng các công trình vệ sinh, trường học ở các trường học,nhất là ở bậc tiểu học và mầm non.
Một số địa phương khi có kinh phíxây dựng lại không tính toán cụ thể nên không phát huy được hiệu quả của cáccông trình, điển hình như một số trường học ở huyện Ðắk Glong. Ở một số địaphương khác thì các công trình vệ sinh, nước sạch lại được xây dựng bằng nguồnvốn xã hội hóa nên không đảm bảo cả về quy mô và các thông số kỹ thuật, khôngcó nguồn vốn để duy tu bảo dưỡng dẫn đến công trình sử dụng nhanh xuống cấp.Bên cạnh đó, ở nhiều đơn vị trường học, mặc dù đã được đầu tư xây dựng côngtrình vệ sinh, nước sạch, nhưng do việc quản lý và ý thức sử dụng của học sinhcòn kém nên nhiều công trình nhanh chóng bị hư hỏng, không sử dụng được.
Cần có những giải pháp khắc phục
Trên thực tế cho thấy, những đơn vịtrường học được đầu tư xây dựng các công trình vệ sinh, nước sạch đảm bảo đãgóp phần tích cực trong việc xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp, hỗ trợ choviệc thực hiện chương trình giáo dục vệ sinh, thể chất, giúp học sinh rèn luyệnkỹ năng, hình thành thói quen vệ sinh cá nhân. Chính vì vậy, việc khắc phụctình trạng trường học chưa có công trình vệ sinh, nước sạch, hoặc có nhưng chưađảm bảo là vấn đề cần được khắc phục sớm. Ðặc biệt, về lâu dài, vấn đề đầu tưxây dựng công trình vệ sinh, nước sạch ở các trường học cũng cần được thực hiệnmột cách đồng bộ và kết hợp nhiều nguồn vốn. Về phía những đơn vị trường học đãcó các công trình vệ sinh, nước sạch cũng cần có những hình thức tu sửa, tổchức quản lý, sử dụng hợp lý để phát huy hiệu quả của công trình.
Bài, ảnh: Va Ly